De ziekte van Parkinson en Logopedie Week 6.

Communiceren

Veel mensen met de ziekte van Parkinson krijgen moeite met spreken. Zo’n 70 tot 80% van de mensen met de diagnose Parkinson ervaart klachten t.a.v. zijn of haar verstaanbaarheid. Over het algemeen treden deze klachten niet vroeg op in het ziekteproces, gemiddeld na zeven jaar. Voorbeelden van veel voorkomende en opvallende verstaanbaarheid klachten bij de ziekte van Parkinson zijn: een hese, zachte of hoge stem, binnensmonds en eentonig spreken, geringe adembewegingen waardoor de stem zwak klinkt, snel en steeds sneller gaan spreken en moeite met het beginnen te praten.

Verstaanbaarheid

Sommige mensen met de ziekte van Parkinson gaan wat meer stotterend spreken terwijl hij/zij nooit eerder gestotterd heeft. Het minder vloeiend spreken is vaak te verklaren vanuit startproblemen bij het gaan spreken, vergelijkbaar met het ‘vastkleven’ bij het lopen (freezing). Een belangrijk aspect dat van invloed is op de verstaanbaarheid, is het gegeven dat mensen met Parkinson hun spreekvolume niet meer automatisch aanpassen aan de afstand tot de luisteraar of aan het omgevingslawaai. Op verzoek kunnen zij hun stemvolume wel aanpassen. Tegelijkertijd overschatten zij vaak hun spreekvolume en verstaanbaarheid. Dat verklaart de veelgehoorde opmerking van mensen met Parkinson dat hun gesprekspartners aan een hoorapparaat toe zijn.

Naast de verstaanbaarheid klachten hebben nogal wat mensen met de ziekte van Parkinson last van woordvindingsproblemen. Taalstoornissen en/of geheugen- en concentratieproblemen kunnen hieraan ten grondslag liggen.
 

De ziekte van Parkinson: problemen met kauwen, slikken en speekselverlies

Verminderde bewegingen en stijfheid in het mond- en keelgebied kunnen leiden tot problemen met kauwen en slikken. Bij de ziekte van Parkinson zijn slikklachten geen vroeg symptoom; gemiddeld beginnen de klachten na tien jaar. Het vóórkomen van slikstoornissen bij mensen met de ziekte van Parkinson hangt af van hoe het wordt vastgesteld: ongeveer een derde op basis van antwoorden op vragenlijsten en meer dan 80% wanneer zorgvuldig wordt getest. 

Een slikprobleem is niet altijd zichtbaar. Bij twijfel is een slikscreening aan te raden om vast te stellen of er sprake is van een slikstoornis die mogelijk behandeld zou moeten worden. Kauw- en slikproblemen kunnen namelijk vervelende en ernstige problemen veroorzaken zoals een longontsteking, ongewenst gewichtsverlies en uitdroging. Daarnaast kunnen deze problemen ook hinderlijk zijn bij eten in gezelschap.

Kauwen en slikken

Veel voorkomende kauw- en slikklachten bij de ziekte van Parkinson zijn: het kauwen en doorslikken gaat langzamer en voedsel blijft lang in de mond voordat de persoon begint met slikken. Ook het in een keer alles goed wegslikken van vast voedsel gaat moeizamer.

Speekselverlies is een karakteristieke klacht die vooral voorkomt bij mensen met de ziekte van Parkinson in de gevorderde fase van de ziekte. Ongeveer 25% van deze mensen heeft er last van. De klachten kunnen beginnen met het gevoel dat er meer speeksel is, dat wil zeggen dat speeksel zich in de mond ophoopt, vermoedelijk door afname van de slikfrequentie. In tegenstelling tot wat er vaak gezegd en gedacht wordt, is er geen sprake van speekselvloed, maar speekselverlies ontstaat meestal door een combinatie van factoren, zoals iets openhangende een mond, een voorovergebogen houding en/of met meer dingen tegelijk bezig zijn (dubbeltaken).

Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen in geval van communicatieproblemen, kauw- en slikproblemen en/of speekselverlies terecht bij een logopedist. De logopedisten van Maartje Behandelcentrum zijn aangesloten bij ParkinsonNet en gespecialiseerd in onderzoek, behandeling en advies bij communicatieproblemen, kauw- en slikproblemen en speekselverlies.

Volgende week meer over Parkinson en Voeding.

Deze blog is geschreven door:

Inge Kalisvaart

Logopedist bij behandelcentrum Maartje en aangesloten bij ParkinsonNet