De ziekte van Parkinson en het cognitieve functioneren (week 8)

Zoals al in eerdere artikelen viel te lezen komt het bij de ziekte van Parkinson vaak voor dat de niet zo zichtbare en niet-motorische verschijnselen groter kunnen zijn dan de meer bekende problemen met het bewegen. De meeste Parkinsonpatiënten krijgen, vaak al in een vroeg stadium, last van cognitieve problemen, problemen met het denken, de aandacht, het geheugen, het overzicht enz. Vaak komt een vertraging van het mentale tempo voor. Zoals het bewegen langzamer en moeilijker gaat , vertraagt ook de snelheid van informatieverwerking.

Hierdoor duurt bv. het lezen van een krantenartikel langer, lukt het volgen van een televisieprogramma niet meer omdat het te snel gaat of kan een gesprek niet meer worden gevolgd.

Heel kenmerkend voor de ziekte van Parkinson zijn de problemen in het executieve functioneren.

Dit is een verzamelnaam voor denkprocessen in onze hersenen die belangrijk zijn voor het denken (cognitie) en het uitvoeren van sociaal, efficiënt en doelgericht gedrag.

Hieronder wordt een complex aan vaardigheden verstaan die het mogelijk maken om de regie over het eigen leven te voeren, zoals initiatief kunnen nemen,  planningsvermogen, prioriteiten kunnen stellen, de aandacht goed kunnen richten, maar ook kunnen verdelen als dat nodig is, flexibel kunnen zijn enz. Stoornissen in het executieve functioneren kunnen in het dagelijks leven tot talloze problemen leiden, variërend van geen goede dagindeling kunnen maken en het ontbreken van overzicht bij het boodschappen doen tot de weg niet goed meer kunnen vinden en de volgorde bij het koken kwijt zijn.

Ook geheugenproblemen komen vaak voor bij de ziekte van Parkinson, maar meestal wat later in het ziekteproces. In veel gevallen lukt het opslaan van nieuwe informatie nog wel redelijk, maar ontbreekt het aan het vermogen op die informatie dan ook weer op te diepen. Dat kan bv. tot gevolg hebben dat een Parkinsonpatiënt de naam van zijn jongste kleinkind niet kan bedenken, maar het wel weet als de eerste twee letters worden gegeven.

Het functioneren van de cognitieve problemen kan bij Parkinsonpatiënten behoorlijk wisselen, van dag tot dag of zelfs van uur tot uur (mede onder invloed van de medicatie). Niet alleen voor de patiënt zelf, maar vooral ook voor zijn of haar omgeving lastig om op in te spelen.

Uiteindelijk ontwikkelt het merendeel van de mensen met de ziekte van Parkinson een Parkinsondementie. Dat risico is groter naarmate iemand ouder is bij het ontstaan van de ziekte en kan oplopen tot wel 80%. Bij iemand met een Parkinsondementie bestaan er meerdere cognitieve stoornissen die ertoe leiden dat iemand niet meer zelfstandig kan functioneren.

Omdat de ziekte progressief is kunnen de motorische en cognitieve verschijnselen zo invaliderend worden, dat iemand uiteindelijk volledig hulpbehoevend in een zorginstelling moet worden opgenomen.

Cognitieve training of behandeling  bij de ziekte van Parkinson staat nog in de kinderschoenen en richt zich nu nog vooral op “leren omgaan met.”

Psycho-educatie gericht op de patiënt zelf en de mantelzorger/omgeving via een speciaal ontwikkeld programma neemt daarbij een belangrijke plaats in.

Volgende blog

De volgende keer willen we U een meenemen naar onze dagvoorziening met als expertise de ziekte van Parkinson. We laten U zien wat deze vorm van dagvoorziening voor onze cliënten kan betekenen.

Mochten er na het lezen van de artikelen vragen zijn dan kunt U contact opnemen via: g.savonije@zorggroepsintmaarten en/of m.nijland@zorggroepsintmaarten.nl

Tevens willen we, als hier animo voor is, een tijdstip plannen om eens ongedwongen met elkaar in gesprek te gaan. Met elkaar: als lotgenoot; mantelzorger of familie van gedachten wisselen.